Weer een kabinet geobsedeerd door asielmigratie?
Waar de verkiezingsstrijd begon met thema’s als veiligheid en de huizencrisis, kwam uiteindelijk toch migratie weer boven drijven. Van links tot rechts was het voor partijen blijkbaar onmogelijk te ontsnappen aan de migratieobsessie de Nederlandse politiek al decennia in haar greep houdt.
Zakelijke benadering uit zicht
Het verbaast dan ook niet dat migratie in de kabinetsformatie van D66 en CDA het eerste thema was. Niettemin ademt het concept-coalitieakkoord D66-CDA een zakelijke benadering. Echter, een mogelijke samenwerking met de VVD zet juist deze aanpak onder druk. Op basis van resultaten uit het verleden, is te verwachten dat een samenwerking met de VVD leidt tot meer liberalisering van arbeidsmigratie, meer beleidschaos op asiel, en meer crisistaal.
Migratie heeft een belangrijke plaats in het conceptakkoord van CDA en D66
Ook D66 en CDA slaagden er tijdens de verkiezingen niet in om zich aan de fixatie op migratie te onttrekken. Het CDA is met de jaren steeds meer gaan pleiten voor een fatsoenlijk edoch strenger asielbeleid. En D66 schoof op naar rechts door consistent te spreken over een te hoge asielinstroom. Ook hield de partij een pleidooi voor een tweestatusstelsel.
Migratie heeft een belangrijke plaats in het conceptakkoord van CDA en D66. Wat opvalt is de zakelijke benadering. Voor arbeidsmigratie willen beide partijen de aanbevelingen van de commissie Roemer en van de SER als richtlijn nemen. Dit betekent dat ze de verantwoordelijkheid voor huisvesting en welzijn van arbeidsmigranten op het bord van de werkgevers willen leggen en maatregelen willen treffen om uitbuiting structureel aan te pakken.
Voor asielmigratie bepleit het akkoord rust in de uitvoering van de asielketen door een stabiele opvangcapaciteit en bekostiging van organisaties als IND en COA, en het daadwerkelijk uitvoeren van de spreidingswet.
Angst aanjagen
Door een mogelijke samenwerking met de VVD dreigt een realisering van de door CDA en D66 voorgestelde benadering uit het zicht te raken. Wij zien drie obstakels.
- Ten eerste is de VVD is al meer dan een halve eeuw een grote voorstander van liberalisering van arbeidsmigratie. Zo was de komst en vervolgens het blijven van gastarbeiders in de vorige eeuw vooral een keuze van VVD-huize.
In de vele jaren dat de partij aan de macht is geweest, heeft het niet tot nauwelijks werk gemaakt van regulering. Evenmin heeft het de verantwoordelijkheden gelegd waar die de facto thuishoort, namelijk bij de werkgevers. Ook heeft de partij zelfs nog geen begin gemaakt om de adviezen van de commissie Roemer daadwerkelijk in praktisch beleid om te zetten.
Als we bedenken dat arbeidsmigratie al decennia de voornaamste bron van immigratie is, dan rest de conclusie dat er in Nederland maar een partij van de immigratie is: de VVD.
- Ten tweede is te verwachten dat de kwaliteit van het opvangbeleid door de VVD nog verder onder druk komt te staan.
De huidige aantallen asielzoekers zijn historisch noch internationaal vergeleken hoog.
Het opvangbeleid is tot een chaos verworden precies in de jaren dat de VVD aan de macht was
Nederland vangt al jarenlang minder asielzoekers op dan het Europees gemiddelde. Dat het opvangbeleid tot een chaos is verworden, valt vooral de VVD te verwijten. De wanorde ontstond juist in de jaren dat deze partij aan de macht was. Zij is op zijn minst medeverantwoordelijk voor het voortdurend ge-jojo in opvangcapaciteit, stelselmatige ondermijning van uitvoeringsorganisaties, en bewuste frustratie van de alom door de VNG en Raad van Openbaar Bestuur gewenste, en door de Tweede Kamer (inclusief de VVD) aangenomen spreidingswet.
Recent nog wezen burgemeesters erop dat de asielopvang uit de klauwen loopt, niet zozeer door de aantallen maar door het gebrek aan goede maatregelen en steun vanuit de nationale politiek.
- Ten derde zal de toon van het migratiedebat door de VVD waarschijnlijk nog verder verharden.
De ongemakkelijke waarheid van de VVD als partij van de immigratie weet het al jaren zorgvuldig te verbloemen door wat politicologen attention-shifting noemen. Het aanjagen van de onvrede over asielmigratie is een bijzonder effectieve manier gebleken om de aandacht af te leiden van arbeidsmigratie. En om de attentie weg te leiden van bredere economische vraagstukken en van de door de VVD uitgeklede sociale woningbouw.
Willen CDA en D66 écht een andere koers varen of laten zij zich opnieuw gijzelen door de migratie-obsessie van de VVD?
Vorig jaar voerde demissionair premier Schoof een gevoel van crisis aan om asiel-noodmaatregelen te legitimeren. Dat dit gevoel grotendeels te wijten is aan de VVD, zou voor een gezonde dosis scepsis moeten zorgen. Willen CDA en D66 deze partijen écht een andere koers varen of laten zij zich opnieuw gijzelen door de migratie-obsessie van de VDD? Een fixatie die het belang van de VVD en enkele andere partijen aan (extreem) rechtse kant al zoveel jaren dient?
In dat geval wordt er niets opgelost, maar zal het vertrouwen in beleid en politiek nog meer afkalven en de onvrede en polarisatie in de samenleving verder toenemen.
Peter Scholten is hoogleraar bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Leo Lucassen is hoogleraar sociale geschiedenis aan de Universiteit van Leiden en directeur IISG.
Deel dit bericht
pageviews: 38
tinyurl:
link
